De predikanten tot 1975.
( < Naar deel 2 ) – Achtereenvolgens of tegelijkertijd deden de volgende predikanten tot plm. 1975 dienst in de Gereformeerde Kerk te Vroomshoop: ds. H.J. Heersink (1903-1987), die van 1948 tot 1969 (in combinatie met de kerk van Daarlerveen) aan de kerk van Vroomshoop verbonden was; ds. J. van der Staal (1906-1971) die de kerk van Vroomshoop van 1951 tot 1958 diende.
Ds. K. Ubels (1923-2012) was van 1955 tot 1963 predikant in Vroomshoop en ds. E.C. Kim (*1932) van 1964 tot 1974; ds. R.H. Boiten (*1937) diende de kerk van 1970 tot 1977. Meestal waren een paar of meerdere beroepen nodig voordat een vacature vervuld kon worden.
- Het overige van de geschiedenis van de Gereformeerde Kerk te Vroomshoop beschrijven we in grote lijnen en in snelle vogelvlucht aan de hand van enkele belangrijke onderwerpen.
De kerk van Vroomshoop groeide ondertussen gewoon door. Dat had ook consequenties voor het kerkgebouw. De kerkenraad besloot halverwege de jaren zestig over te gaan tot restauratie en uitbreiding van de kerk aan de Hoofdstraat. Ook werd een nieuwe pastorie naast de kerk gebouwd, waarvan de eerstesteenlegging plaatsvond op 25 juni 1960, door ds. K. Ubels.
De kerk verbouwd (1963).
Wat het exterieur van de kerk betreft werd het torenspitsje verwijderd en werd bovendien de voorgevel sterk aangepast. De daarin aangebrachte boogramen verdwenen en werden in het middenvlak vervangen door een drietal boven elkaar geplaatste rechthoekige vensters. Ook werden twee grote portalen aangebouwd en het meubilair en de preekstoel werden geheel vernieuwd; zo werden nieuwe banken aangeschaft; de oude verhuisden naar de galerij. Ook was opdracht gegeven voor de bouw van een nieuw orgel; zodra dat geleverd was zou het honderdjarig jubileum van de kerk gevierd worden, zo werd afgesproken.
Deze verbetering en uitbreiding begonnen in 1963; in september stond de kerk in de steigers. De realisatie van de plannen was mede mogelijk gemaakt door de financiële acties die werden gevoerd.
De consequentie van de verbouwing was onder meer dat voor de periode tijdens de werkzaamheden naar andere ruimten moest worden omgekeken om de kerkdiensten te houden. Gedurende drie maanden vonden op zondag vier diensten plaats: twee in de Nederlandse hervormde kerk en twee in het verenigingsgebouw Irene, waarover we het al eerder hadden. Tijdens de verbouwing vond ook het afscheid van ds. Ubels plaats die een beroep naar de kerk van Drachten had aangenomen. Het afscheid werd gehouden in de industriehal van De Groots Houtbouw, waarvoor een hele logistieke operatie vereist was. De ingebruikname van de verbouwde kerk vond plaats op maandag 23 december 1963.
Iets uit het kerkelijk leven…
In de jaren ’60 werd ‘de vrouw in het ambt’ uitvoerig besproken. Hoewel een groep deputaten van de synode al in 1963/1964 adviseerde ‘de vrouw volkomen in het dienstwerk tot opbouw van Gods gemeente te integreren’, duurde het nog tot mei 1971 toen in Vroomshoop de eerste vrouw in het ambt bevestigd werd, een ouderling. Daarna zouden er nog velen volgen. Het was “niet om over naar huis te schrijven dat onze gemeente met in 1968 ongeveer 2.200 zielen, geen vijftig mannen kon vinden voor het ambt”. Kennelijk was dat een van de redenen om met ‘de vrouw in het ambt’ voortgang te maken. —– In 1968 besloot de kerkenraad een tweede predikant te beroepen. Dus moest er ook een nieuwe pastorie komen, op de hoek van de Kennedystraat en de Van Stolberglaan. —– Eind jaren ’60 werd gesproken over de vraag of Daarlerveen in het vervolg zélf een predikant moest beroepen; de kerk was immers al in 1936 zelfstandige geworden, maar ds. Heersink was in combinatie met de kerk van Daarlerveen beroepen, omdat het een kleine gemeente was. Voor Vroomshoop was het beroepen van een eigen predikant door Daarlerveen de beste keuze omdat de gemeente wel erg groot werd. Dat gebeurde uiteindelijk bij het afscheid van ds. Heersink, in januari 1969. Enkele maanden later deed ds. E.N. van Loo in Daarlerveen intrede.
Na een ook in veel andere Gereformeerde Kerken ‘beproefde’ nieuwe psalmberijming, die in 1949 door ds. H. Hasper (1886-1974) was samengesteld, maar die in onze Gereformeerde Kerken uiteindelijk niet werd ingevoerd, werd op 20 oktober 1968 in Vroomshoop een andere proefberijming van de ‘150 Psalmen‘ ingevoerd.
Ook de gezangen kregen een eigen (voorlopige) bundel, de bekende ‘119 Gezangen’. — Van deze nieuwe berijmingen werd gebruik gemaakt bij het samenstellen van het Liedboek voor de Kerken, dat in 1973 in gebruik genomen werd.
In mei 1975 bleek dat er voor de verkiezing van ambtsdragers geen dubbeltallen meer gesteld kon worden omdat het aantal kandidaten te gering was. Vandaar dat de kerkenraad moest overgaan tot ‘gewoonweg benoemen’.
En verder…
In maart 1976 werd in het kader van de samenwerking van Gereformeerde Kerk en Hervormde Gemeente besloten vier gezamenlijke diensten per jaar te houden; ‘niet meer en ook beslist niet minder’, verklaarde de kerkenraad. 79% van de gemeenteleden stemde voor. Op 29 oktober 1978 vond de eerste gezamenlijke dienst plaats, die later door vele andere gevolgd zou worden.
De predikanten van 1975 tot 2017.
Na de intrede van ds. Boiten, in 1970, volgde tot de vorming van de Protestantse Gemeente in 2017 nog een aantal predikanten die aan de Gereformeerde Kerk te Vroomshoop verbonden waren. Kortheidshalve verwijzen we naar de lijst van predikanten.
Een nieuwe kerk (1984).
In februari 1984 werd besloten te streven naar nieuwbouw van de kerk: ‘De kogel móet door de kerk’, zo meldde de kerkenraad, en dat maakte duidelijk dat het een dringende aangelegenheid was. De zuidgevel van de kerk aan de Hoofdstraat was namelijk naar buiten geweken, met als gevolg scheuren in de oostgevel. De zuidgevel trilde trouwens ook bij het langskomen van verkeer. De vloer kraakte, de goten verkeerden in een slechte staat en delen van het plafond waren doorgezakt…
Men vermoedde dat een nieuwe kerk zo’n 1,8 miljoen gulden zou gaan kosten. De gemeenteleden werd gevraagd in een periode van vier jaar te trachten 1 miljoen gulden bijeen te brengen (het miljoen kwam er; een maand na de oproep was er al fl. 815.000 binnen). Natuurlijk waren er subsidies te verkrijgen (van het Rijk in totaal fl. 600.000 en van de befaamde gereformeerde Stichting Steun Kerkbouw fl. 100.000) maar er was zeker ook een offervaardige gemeente; het bouwfonds groeide stevig. In juni 1981 ging de gemeentevergadering akkoord met de plannen. De kerk zou gebouwd worden aan de zuidkant van de Julianastraat, tegenover de Koningin Beatrixlaan. De architect was A. Jorissen en aannemer K.H. de Groot bouwde de kerk.
Het ontwerp van de kerkruimte had de ronde vormgeving van de harp van David (men sprak al gauw van ‘De Harpe Davids’). Daarnaast maakte de architect veel gebruik van afwisseling tussen licht en donker: “We leven als zondaren in een donkere wereld en treden in het bevrijdende Licht van Gods genade”, zo verklaarde hij.
Op 21 september 1983 werd de eerste steen gelegd door mevrouw A. Oosterveen-Kamermans, echtgenote van een half jaar eerder overleden lid van de bouwcommissie. De eerste steen bevatte als tekst: ‘Want een ander fundament dan er ligt, namelijk Jezus Christus, kan niemand leggen’. Een gemeentelid schonk drie kerkklokken, die tussen de bovenste dwarsverbindingen in de toren kwamen te hangen. Ondertussen werd hard gewerkt aan de bouw van een nieuw kerkorgel door de fa. Flentrop.
De laatste dienst in de oude kerk…
De laatste dienst in de oude kerk werd op 19 mei 1984 gehouden; sinds 1864 had de kerk dienst gedaan, al was ze sindsdien herhaaldelijk verbouwd of uitgebreid. Ds. T.J. van Loo deed de Schriftlezingen en ds. P.J. Ribberink verzorgde de preek. Na het zingen van enkele toepasselijke gezangen werden de Bijbel, het avondmaalsstel en de doopschaal plechtig de kerkzaal uitgedragen en naar de kerkenraadskamer gebracht. Koster R. Lambers sloot de hoofdingang voor het laatst. Niet lang daarna werd de kerk door de fa. F. Gort afgebroken.
… en de eerste in de nieuwe.
Zo kon op 24 mei 1984 de eerste dienst in het nieuwe kerkelijk centrum ‘Irene’ gehouden worden. De kerk zat tjokvol en het nieuwe orgel kon meteen gebruikt worden: ‘Zing een nieuw lied voor God de Here, en weest van harte zeer verblijd’. Na de officiële overdracht door de bouwcommissie aan de kerkenraad werden de kanselbijbel, het avondmaalstel en de doopschaal binnengebracht. Ds. Ribberink deed de Schriftlezingen en ds. Van Loo hield de eerste preek in de nieuwe kerk.
Al met al waren de totaalkosten iets meer dan fl. 2.500.000. De verkoop van gebouw Irene – want in de kerk zelf was nu voldoende ruimte – bracht fl. 250.000 op en aan giften kwam bijna een ton binnen, naast de al eerder genoemde subsidies. Het afsluiten van een lening van fl. 400.000 bleek voldoende.
En verder…
De kerkenraad had in de jaren ’80 het besluit genomen waarin afgesproken werd dat ‘politieke campagnes de kerk uit’ moesten, waarmee vooral bedoeld werden de activiteiten van het Interkerkelijk Vredesberaad (IKV) (dat voor eenzijdige ontwapening pleitte – Mient Jan Faber was daarvan het boegbeeld) en het Interkerkelijk Comité voor Tweezijdige Ontwapening (ICTO). De discussies daarover brachten niets dan verdeeldheid in de gemeente. —– De kerkenraad nam in die tijd duidelijk afstand van de ‘plurale kerk’, van de leervrijheid die in de Gereformeerde Kerken hier en daar opgeld deed. Sommige ambtsdragers konden zich echter in dat besluit niet vinden en traden af. “Nog jarenlang duurde daarover de onrust en soms ook tweespalt in de kerkenraad en in de gemeente voort.”
Een nieuw evangelisatiegebouw, De Lichtboei (1984).
Het evangelisatiewerk bloeide in de jaren tachtig voorspoedig. Wel vroeg men zich af of het evangelisatiegebouw aan de Derde Blokweg, bij de familie Van Ulst, zo langzamerhand ook vervangen moest worden. Daarover werd men het snel eens. Om geld bijeen te krijgen werden acties gehouden, waarbij de activiteitencommissie van de kerk zo’n fl. 35.000 van de benodigde fl. 60.000 bijeenbracht.
Op 30 augustus 1988 werd het evangelisatiegebouw De Lichtboei feestelijk geopend, terwijl de dag daarop een bijzondere evangelisatiedienst gehouden werd. De kinderclubs en de zondagsschool hadden een prachtig nieuw gebouw!
De kerk uitgebreid en vernieuwd (1999).
Ingrijpende verbouwplannen van het kerkelijk centrum werden in de jaren ’90 voorbereid. De bedoeling was extra ruimten voor de jeugd te creëren door onderkeldering; dat was bij de bouw in 1984 ook al eens geopperd, maar toen ging het om financiële redenen niet door. Aan de kant van het Oranjeplein kwam een nieuwe ruime ingangspartij met een nieuwe garderobe en een ontmoetingsruimte. Verder kwam er een eigen ruimte voor de koster, idem voor de 15+ groep plus nieuwe toiletten. Verder werden zaalruimten vergroot, evenals het bargedeelte. De kosten bedroegen in totaal fl. 600.000, maar door medewerking van veel gemeenteleden konden de kosten worden beperkt. Ook de Stichting Steun Kerkbouw was weer present met een gift van fl. 25.000.
Van Samen op Weg naar Protestants Gemeente (2017).
De Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente van Vroomshoop ontstonden niet lang na elkaar. De Christelijke Afgescheidene Gemeente werd – zoals we zagen – geïnstitueerd in 1864, de Hervormde Gemeente in 1870. Waren er aanvankelijk na de oorlog slechts zeer bescheiden pogingen tot toenadering, sinds 1995 werden de contacten steeds intensiever en groeide de samenwerking in het kader van het Samen-op-Wegproces. In het jaar 2000 werd een stuurgroep gevormd om het proces van eenwording te begeleiden. Op 5 januari 2014 werd door beide kerkenraden uiteindelijk een federatieovereenkomst getekend, waarmee de Protestantse Gemeente (in wording) te Vroomshoop een feit was.
De uiteindelijke fusie vond plaats op zondag 8 januari 2017 tijdens een dienst in het Kerkelijk Centrum Irene aan de Julianastraat, waar de officiële oprichtingsakte voor de vorming van de Protestantse Gemeente te Vroomshoop getekend werd. ’s Middags werd de middagdienst gehouden in het Hervormd Kerkelijk Centrum Het Anker aan de Hoofdstraat in Vroomshoop. Door deze fusie tot Protestantse Gemeente te Vroomshoop telde de nieuwe kerkgemeenschap ruim 3.850 leden. Het kerkelijk centrum Irene is een van de twee kerkgebouwen van de Protestantse Gemeente te Vroomshoop.
Ledentallen van De Gereformeerde Kerk te Vroomshoop.
Bronnen onder meer:
De Bazuin, Stemmen uit de Christelijke (Afgescheidene) Gereformeerde Kerk in Nederland. Kampen, div. jrg.
J.H. Broek Roelofs, Overzicht van de geschiedenis van De Gereformeerde Kerk te Vroomshoop (…), Vroomshoop, 1939
Div. schrijvers, 120 jaar Gereformeerde Kerk Vroomshoop 1864-1984. Vroomshoop, 1984
Gemeenten en predikanten van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Leusden, 1992
Jaarboeken (ten dienste) van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Goes, div. jrg.
H. Nieboer, Van oud tot nieuw begin. 150 jaar Gereformeerde Kerk van Vroomshoop. Vroomshoop, 2014
N.N., Expositie 150 jaar Gereformeerde Kerk Vroomshoop ‘Van oud naar nieuw begin’. Vroomshoop, 2015
© 2022. GereformeerdeKerken.info