De Gereformeerde Kerk te Pijnacker-Nootdorp (3)

Het kerkgebouw aangepast (jaren ’60).

( < Naar deel 2 ) –  Al in 1954 had de kerkenraad laten onderzoeken of de bouw van een jeugdhuis tot de mogelijkheden behoorde. In het voorjaar van 1960 besprak men de uitbreiding van de Plooykerk, omdat zowel de burgerlijke als de kerkelijke gemeente van Pijnacker groeide.

De gereformeerde ‘Plooykerk’ te Pijnacker.

Zou in de zuidelijke vleugel van de kerk misschien een galerij kunnen worden gebouwd? Het ledental was immers in een zestal jaren met 130 gegroeid. Van een gaanderij en de bijbehorende aanpassingen zag men af (dat zou zo’n fl. 150.000 gaan kosten), zodat in plaats daarvan een aantal banken met in totaal 160 nieuwe zitplaatsen kon worden aangeschaft. Tegelijk  realiseerde men overigens een kelderruimte, toiletten, een keuken en een garderobe. Maar tot de bouw van een gemeentecentrum kwam het vooralsnog niet. Omdat men toch bezig was, werd in juli 1962 bovendien begonnen met de restauratie van het orgel. Tijdens de opknapbeurt van de kerk werden de kerkdiensten gehouden in de hervormde kerk.

Ook kerkdiensten in Nootdorp (1962).

In diezelfde tijd stelden de gereformeerden in Nootdorp voor eigen gereformeerde kerkdiensten te houden in bijvoorbeeld de hervormde Dorpskerk. De vorming van een gereformeerde wijkgemeente in Nootdorp vond de kerkenraad niet eens zo’n slecht idee, want men wilde de Nootdorpers er graag bij houden, omdat de Plooykerk een behoorlijke uitbreiding zou moeten ondergaan vanwege de groei van de kerk, terwijl in Nootdorp zélf de burgerlijke gemeente uitbreidingsplannen had.

De hervormde kerk te Nootdorp (foto: Reliwiki).

En de in Pijnacker en Nootdorp woonachtige gereformeerden die gewoon waren in Delft te kerken, en aan wie in Delft een ‘eigen’ wijkkerkgebouw was toegezegd, waren daarin teleurgesteld en werden ingedeeld bij de Delftse Oosterkerkwijk.

Dus werd alles op een rijtje gezet, en zo kon op 17 september 1962 de eerste gereformeerde kerkdienst in de Dorpskerk te Nootdorp gehouden worden. Ds. Van den Bos leidde de dienst. De wijkgemeente in Nootdorp telde ongeveer 100 leden met nog enkele gezinnen uit Delft, maar de wijkgemeente groeide in de tweede helft van de jaren ’60 uit tot ruim 250 leden. Natuurlijk werden er ook andere kerkelijke activiteiten gehouden, zoals wijkavonden.

Ds. D.N. Wouters (van 1965 tot 1970).

Nadat ds. Van den Bos op 16 september 1964 afscheid genomen had in verband met emeritaat, werd een beroep uitgebracht op ds. D.N. Wouters (1930-2017) uit Hoorn. Deze nam het beroep aan en was ongeveer vijf jaar in Pijnacker en Nootdorp werkzaam.

Ds. D.N. Wouters (1930-2017).

De Rank (1966).

Al jaren lang was – zoals hierboven al aangegeven – gesproken over de bouw van een jeugd- c.q. gemeentecentrum, zonder dat daaraan gevolg gegeven kon worden; grotere samenkomsten, zoals wijkavonden, werden gehouden in de ULO-school aan de Meidoornlaan. In 1964 kwamen de plannen echter opnieuw aan de orde en uiteindelijk werden spijkers met koppen geslagen. Allerlei acties werden georganiseerd om althans zoveel mogelijk geld bijeen te brengen van de ongeveer fl. 100.000 kostende plannen voor het beoogde gemeentecentrum. Nadat in maart 1966 de eerste paal de grond in geslagen was, vorderde de bouw naar wens en zo kon op 17 november 1966 ‘De Rank’ in gebruik genomen worden. In 1968 werd besloten De Rank uit te breiden, omdat er zeer veel gebruik van gemaakt werd.

Ds. F.J. Jonkhof (em.) (van 1968 tot 1971).

Ds. F.J. Jonkhof (1905-1981).

In 1968 groeide de kerk van Pijnacker-Nootdorp fors. Zo’n 250 nieuwe leden meldden zich aan. Het jaar daarvóór was het eventuele beroepen van een tweede predikant al aan de orde gekomen, maar in juni 1968 werd eerst emeritus-predikant F.J. Jonkhof (1905-1981) uit Rotterdam aan de kerk van Pijnacker-Noordorp verbonden. De predikant bleef tot 1971 aan de kerk verbonden. Tijdens een gemeenteavond stelde de predikant het onderwerp ‘randkerkelijkheid’ aan de orde; nogal wat gemeenteleden bleken namelijk veel kritiek op de kerk te hebben; ds. Jonkhof riep de aanwezigen op hen aan te spreken en voor hen open te staan. Naar aanleiding daarvan kwamen er gespreksgroepen voor randkerkelijken, waaraan ook gemeenteleden meededen.

Allerlei vernieuwingen deden ondertussen ook in de kerk van Pijnacker-Nootdorp hun intrede: In juni 1968 werd voor het eerst gezongen uit de nieuwe psalmberijming; in hetzelfde jaar werd in verband met het grote aantal avondmaalsgangers besloten het avondmaal in het vervolg ‘in de bank’ te vieren. Het jaar daarop werd afgesproken in het vervolg minstens eens per maand een bijzondere middagdienst te houden, in plaats van de traditionele dienst met een preek naar aanleiding van de Heidelbergse Catechismus; de eerste vrouwelijke diakenen werden op 31 maart 1969 in het ambt bevestigd. In april 1970 volgden de eerste vrouwelijke ouderlingen.

  • De tijd vanaf 1970 tot 1990 in vogelvlucht.

Ds. C.M. Overdulve (1929-2017).

Tussen 1970 en 1990 waren de volgende predikanten aan De Gereformeerde Kerk te Pijnacker-Nootdorp verbonden: ds. C.M. Overdulve (1929-2017) van 1971 tot 1976; ds. B.F. Drewes (*1937) van 1973 tot 1983  voor de missionaire dienst; de heer W. Bekkema die van 1976 tot 1979 hulpdiensten verrichtte; ds. H.R. Plomp (1940-2021) van 1977 tot 1981; ds. A.M. Los (*1948) van 1982 tot 1989; en ds. C.P. Koole (*1952) die de door de kerkenraad ingestelde tweede predikantsplaats van 1982 tot 1989 vervulde.

Iets over het kerkelijk leven in deze periode.

De financiële toestand van de kerk liet zo nu en dan tekorten zien. Vandaar dat verscheidene manieren bedacht werden om daar iets aan te doen. Een ‘13e maand-bijdrage’ van de leden haalde het in de kerkenraad niet en tegen het plan om bij de Belastingdienst de inkomens van de leden op te vragen, om zo de kerkelijke bijdragen beter te kunnen berekenen, leidde tot een storm van kritiek. De gegevens werden weliswaar opgevraagd, maar in 1971 weer vernietigd.

In de kelder van ‘De Rank’ werd in 1971 De Soos geopend, compleet met de nodige muziekapparatuur ten behoeve van de bezigheden van de jeugd. — in 1972 werd door de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente een gezamenlijk overkoepelend orgaan ingesteld voor het jeugdwerk. In 1979 kreeg dit orgaan de naam De Koepel. — Per 1 september 1973 werd ook in de kerk van Pijnacker-Nootdorp het nieuwe Liedboek voor de Kerken ingevoerd, voorzien van de 150 psalmen plus 491 gezangen. — In 1975 ontstond tussen kerkenraad en Commissie van Beheer onenigheid over de vraag of de in 1971 aangestelde ‘bijstand in het pastoraat’ voor 75% moest worden gehandhaafd of niet.

De gereformeerde ‘Plooykerk’.

De Commissie van Beheer vond dat dit financieel gezien op dat moment niet verantwoord was. Toch werd in 1975 uiteindelijk overgegaan tot de instelling van de tweede predikantsplaats, waarna de kerkwijken Noord en Zuid ingesteld werden. — Hoewel in 1975 elf gemeenteleden aangesloten werden op de kerktelefoon, zodat ze de kerkdiensten thuis konden meemaken, liep de belangstelling daarvoor in de loop der jaren terug tot nog slechts enkele luisteraars in 2004. — Veel aandacht kreeg het vraagstuk van ‘kinderen aan het avondmaal’. In 1978 onderzocht de kerkenraad – naar aanleiding van het synodebesluit dat toelating van kinderen aan het avondmaal onder bepaalde voorwaarden toestond – ook voor Pijnacker-Nootdorp die mogelijkheid. In 1985 werd na zorgvuldige voorbereiding besloten kinderen toe te laten. — In 1982 werden enkele architecten uitgenodigd om plannen te maken voor een eventuele verbouwing van de kerk. Het zou heel anders lopen…

  • De tijd vanaf 1990 in vogelvlucht.

Sinds 1990 werd De Gereformeerde Kerk te Pijnacker-Nootdorp door de volgende predikanten gediend: ds. mevr. J. Borst (*1960) van 1989 tot 1995; ds. R. Klijnsma (*1939) van 1992 tot 2002; ds. S. Stoppels (*1956) van 1996 tot 2001, die parttime voor het verrichten van ‘bijzondere werkzaamheden’ aan de kerk verbonden was; het predikantsechtpaar ds. mevr. H.A. Smits (*1967) en ds. J.T. Tissink (*1960) van 2001 tot 2010, beiden in parttime dienstverband; en tenslotte ds. C. Baljeu (*1959) van 2011 tot 2012.

Tenslotte: een nieuwe kerk (1991)!

Vaarwel Plooykerk… (foto: ‘100 jaar Gereformeerde Kerk Pijnacker-Nootdorp’).

Ondertussen was in de jaren ’80 een belangrijke periode in het kerkelijk leven begonnen, zij het aanvankelijk nog slechts in de vorm van plannen: de kerk zou verbouwd worden! De kosten daarvoor bedroegen ongeveer fl. 325.000, en de Bouwadviescommissie merkte op dat het geen zin had deze plannen verder te bespreken als het benodigde geld niet kon worden opgebracht. Begin 1985 bleek echter dat de burgerlijke gemeente belangstelling had voor de locatie van de Plooykerk aan de Kerkweg, in verband met de realisatie van een nieuw winkelcentrum. En later gaf een grootwinkelbedrijf te kennen voor die locatie belangstelling te hebben. Op grond daarvan kon besloten worden tot nieuwbouw. In juni 1988 werd daartoe uiteindelijk definitief besloten.

Er ontstond toen over de haalbaarheid van de nieuwbouwplannen echter een conflict met de leden van de Commissie van Beheer, die allen hun functie ter beschikking stelden. Een nieuwe commissie trad aan, en zo kon de verwerkelijking van de plannen voortgaan. Een voldoende groot perceel grond werd gevonden aan de ingang van de wijk Klapwijk aan de Klapwijkseweg. De kerk aan de Kerkweg werd intussen aan het genoemde grootwinkelbedrijf verkocht. In de oude Plooykerk werd op zondag 29 april 1990 de laatste dienst gehouden. In januari 1991 werd de kerk gesloopt.

De aannemers Schotte en Lalleman uit Pijnacker werden de bouwers van het nieuwe bedehuis. Daarvoor werd op zaterdag 13 oktober 1990 aan de Klapwijkseweg de eerste paal in de grond geslagen door ds. Borst, en werd op 16 maart 1991 door de kerkenraadsvoorzitter, A. Ybema, de eerste steen gelegd: “De eerste steen is een symbool gelegd door mensenhand. Het fundament is het geloof. God houdt zijn Kerk in stand. 16 maart 1991”. De bouw verliep voorspoedig.

De kerk in gebruik genomen (1991).

De gereformeerde Ontmoetingskerk, die in 1991 in gebruik genomen werd (foto: met dank aan de heer G. Kuiper te Appingedam – fotograaf onbekend).

Op vrijdag 29  november 1991 vonden de overdracht en de officiële opening van de nieuwe ‘Ontmoetingskerk’ plaats. Op zaterdag werd een open dag gehouden, vergezeld gaande van allerlei activiteiten, en op zondag 1 december 1991 vond de eerste officiële kerkdienst plaats. Het liturgisch centrum werd door de Hervormde Gemeente geschonken! De totale bouwkosten bedroegen bijna fl. 3.000.000.

Terwijl intussen de opdracht voor de restauratie van het orgel uit de Plooykerk gegeven was en daaraan druk gewerkt werd, begeleidde (meestal) Frits van Duin het door hem aan de kerk uitgeleende elektronische orgel. Op 5 februari 1994 werd het gerestaureerde orgel in gebruik genomen met een concert door organist J.J. van den Berg.

Het interieur met het orgel van de ‘Ontmoetingskerk’.

Afsplitsing van Nootdorp (2003).

De gereformeerden in Nootdorp hielden sinds jaren eigen diensten in het gebouw Nové, eigendom van de hervormde gemeente aldaar. De belangstelling voor de gereformeerde diensten was intussen zo gering geworden dat men dacht aan afsplitsing van de kerk van Pijnacker en toenadering te zoeken tot de plaatselijke hervormde gemeente. Dat gebeurde officieel per 1 januari 2003, waardoor  de ongeveer 280 (gereformeerde) leden in mindering kwamen op het ledental van de kerk van Pijnacker.

Protestantse Gemeente Pijnacker (2004).

Na een lange tijd van voorbereiding en een steeds groeiende samenwerking vond op 1 mei 2004 de samensmelting van de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente van Pijnacker plaats, waardoor de Protestantse Gemeente Pijnacker een feit werd. De voormalig gereformeerde  Ontmoetingskerk is één van de protestantse kerkgebouwen in het dorp. Ze is sinds 1 januari 2013 onderdeel van de Protestantse Gemeente van Pijnacker en Delfgauw.

Ledentallen van De Gereformeerde Kerk te Pijnacker-Nootdorp.

De ledentallen van De Gereformeerde Kerk te Pijnacker-Nootdorp tussen 1904 en 2004. De teruggang in het ledental is vooral te wijten aan de afsplitsing van Nootdorp in 2003 (bron: Jaarboeken GKN en PKN).

Bronnen onder meer:

Gemeenten en predikanten van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Leusden, 1992

Joh. de Haas, Gedenkt Uw voorgangers, 5 dln., Haarlem, 1984-1989

Jaarboeken (ten dienste) van De Gereformeerde Kerken in Nederland. Goes, div. jrg.

J. Matser, 100 jaar Gereformeerde Kerk Pijnacker-Nootdorp. 1904-2004. Pijnacker, 2004

© 2021. GereformeerdeKerken.info