Presentatie gedenkboek “Kerk tussen de Dijken”

Zondag 2 december 2018 werd in de protestantse kerk in het Noord-Friese Nij Altoenae het eerste exemplaar van het gedenkboek betreffende de Gereformeerde Kerk te Oude- en Nieuwe Bildtdijk en Nij Altoenae gepresenteerd.

De schrijver, de heer Adriaan Stap, overhandigt het eerste exemplaar aan de kerkenraad, in de persoon van mevr. Jannie Schaaf.

De presentatie van het gedenkboek vond na de kerkdienst plaats. De dienst zelf stond in het teken van het afsluiten van het afgelopen jubileumjaar waarin het 100-jarig bestaan van de Gereformeerde c.q. Protestantse Kerk in het dorp (1918-2018) en het 90-jarig bestaan van het huidige kerkgebouw (1928-2018) werden herdacht. De dienst stond onder leiding van de pastoraal werker van de kerk, de heer P. Knijff. Na de dienst werd door de jubileumcommissie een overzicht gegeven van het afgelopen herdenkingsjaar door middel van een gesproken verslag, geïllustreerd met foto’s op de beamer.

De vertegenwoordiger van ”t Bildts Aigene’ aan het woord.

Het eerste exemplaar van het gedenkboek, ‘100 jaar Kerk tussen de dijken’, werd door de schrijver, de heer Adriaan Stap, aangeboden aan de kerkenraad. Het tweede exemplaar was bestemd voor de stichting ‘’t Bildts Aigene’, in ontvangst genomen door een van de bestuursleden. Als dank voor de mooie opmaak van het boek werd het derde exemplaar aangeboden aan de heer Arjen Bakker, ‘schrijver en schrapper’, die overigens zelf ook boeken over Gereformeerde Kerken schreef (én opmaakte!), namelijk ‘De Gereformeerde Kathedraal. Koepelkerk Leeuwarden 1923-2013’, en over de Gereformeerde Kerk van Terschelling, Steken wij af naar dieper water.

100 jaar Kerk tussen de dijken.

De gereformeerde kerk van ‘Oude- en Nieuwe Bildtdijk’ in Nij Altoenae werd in 1928 in gebruik genomen.

De opmaak van het gedenkboek van ‘de Kerk tussen de dijken’ is inderdaad om door een ringetje te halen. En wat de inhoud betreft kunnen de schrijver en de kerk van Oude- en Nieuwe Bildtdijk en Nij Altoenae trots zijn op deze uitgave.

De aanbieding van het gedenkboek aan de heer Arjen Bakker, ‘schrijver en schrapper’, die voor de opmaak van het boek zorgde.

Het verhaal begint met de letterlijke weergave van een voor deze kerk belangrijk document. In 1918 – het institueringsjaar – werd namelijk door Jacob Popkes Kooi een zeer uitvoerig verslag op schrift gesteld betreffende de voorgeschiedenis van de kerk. Daarin komt duidelijk naar voren dat ‘de gereformeerden tussen de dijken’ erg hun best moesten doen om de kerkenraad van Sint Anna Parochie, waaronder ze aanvankelijk ressorteerden, te overtuigen van de noodzaak van een zelfstandig kerkelijk leven. Het te boek gestelde verslag wordt verhelderd door de letterlijke weergave van de gewisselde correspondentie. Daaruit blijkt de volharding die zowel de jeugd als de ouderen tentoonspreidden om tot verwezenlijking van het grote doel te komen.

De volledige vermelding van het verslag van Kooi – particulier bezit – is een goeie zet. Weliswaar zijn we op pagina 38 aanbeland als sprake is van het tweede hoofdstuk ‘De eerste notulen’ en begonnen wordt met het verslag doen van het kerkelijk leven, maar het geschrift van Kooi verveelt geen moment.

De eerste kerk uit 1918 staat er nog steeds, verstopt achter een woning, en tegenwoordig als loods gebruikt.

Het hoofdstuk ‘De eerste notulen’ geeft de letterlijke tekst weer van (a) de officiële kennisgeving van de instituering van de kerk van Oude- en Nieuwe Bildtdijk op 17 februari 1918 aan de kerkenraden van gereformeerd Sint Anna Parochie A en B (beide kerken verenigden zich daar pas op 1 september 1925), en (b) de letterlijke tekst van de eerste notulen van ‘de voorlopige commissie’ van 31 januari tot en met 13 februari. Er moest immers voorafgaande aan de instituering veel geregeld worden. Zo komen plannen voor de aankoop van een lokaal voor het houden van kerkdiensten aan de orde, en wordt onder meer gesproken over de wijze van voorziening in de dienst des Woords.

In het hoofdstuk ‘Het begin van een zelfstandige kerk’ wordt de periode tot de Tweede Wereldoorlog (1919-1939) behandeld. In 1919 kreeg de kerk een eigen predikant, ds. K. Veen (1877-1938). Deze was tot zijn overlijden in 1938 aan de kerk van Oude- en Nieuwe Bildtdijk verbonden.

Ds. K. Veen (1877-1938) was de eerste predikant van de Gereformeerde Kerk te Oude- en Nieuwe Bildtdijk.

De geschiedenis van de Kerk wordt in het boek per jaar weergegeven, waarbij in 1927 de bouw van de huidige kerk ter sprake komt, ds. Veen in augustus dat jaar de ‘eerste steen’ voor het nieuw kerkgebouw legt en de ingebruikneming van de kerk in 1928 plaatsvindt. Uitvoerig wordt stilgestaan bij de jaren ’30, de crisistijd, die ook tussen de dijken ‘hard toeslaat’, door vermindering van de kerkelijke inkomsten. Daardoor moest onder meer overlegd worden over het wel of niet verlagen van het predikantstraktement. Dit werd uiteindelijk, tegen de zin van de predikant, tijdelijk met fl. 300 omlaag gebracht (de predikant was akkoord gegaan met fl. 200).

Achtereenvolgens wordt aan de hand van de volgende hoofdstukken de geschiedenis van de kerk uitvoerig verteld: ‘De oorlogsjaren, met een nieuwe predikant’ (1940-1945); ‘De jaren van wederopbouw’ (van 1946 tot 1959) eindigend met het overlijden van ds. H. Wiersema (1899-1959); ‘Een jonge predikant gezocht’ (de periode 1960 tot 1969); ‘De jaren zeventig’; ‘De jaren tachtig’; ‘De jaren negentig’ en ‘De 21e eeuw’, waarin het jubileum als slotstuk fungeert.

Op zondag 2 december 2018 werd het gedenkboek van de ‘Kerk tussen de dijken’ gepresenteerd.
  • Adriaan Stap, 100 jaar Kerk tussen de dijken. Protestantse Gemeente van Oude- en Nieuwebildtdijk en Nij Altoenae. Een uitgave van de Protestantse Gemeente te Oude- en Nieuwe Bildtdijk en Nij Altoenae, 2 december 2018, 176 pp. Vormgever: Arjen Bakker schrijver en schrapper. Het boek kan nog besteld worden. Aanbevolen!

Besteladres