Uit de pers (37) – 1962 Nieuws uit de kerken

In de nummers van 24 februari en 3 maart 1962 van het ‘Centraal Weekblad voor de Gereformeerde Kerken in Nederland’ troffen we onder meer de volgende berichten over plaatselijke Gereformeerde Kerken aan.

De redactie van GereformeerdeKerken.info heeft de illustraties toegevoegd evenals, ter verduidelijking, hier en daar [tussen vierkante haakjes] enkele aanvullende gegevens.

Een viervoudige predikant.

Ds. G.J. van der Burgh (1929-1995).

Op een onlangs gehouden vergadering van de classis Gorinchem, was ds. G.J. van der Burgh [1929-1995] in vierderlei kwaliteit aanwezig. Ten eerste als beroepen predikant van Ameide, dan als consulent van Ameide, verder ook als afgevaardigde van Lexmond en tenslotte als actuarius van de classis. Om verwarring te voorkomen werd hem verzocht telkens even aan te geven in welke kwaliteit hij het woord voerde. Ds. Van der Burgh, die sinds november 1958 de kerk van Lexmond diende, heeft zich onlangs [per 11 februari 1962] tevens verbonden aan de kerk van Ameide.

Zijn intrede aldaar leverde in de genoemde classisvergadering nog enige moeilijkheden op. Het is namelijk in deze classis de gewoonte dat de consulent de classis [bij de intrededienst] zal vertegenwoordigen, maar ds. Van der Burgh was reeds consulent van Ameide, voor hij van deze kerk een beroep kreeg. De classis nu had begrip voor het feit dat moeilijk van ds. Van der Burgh kan worden verlangd dat hij bij zijn intrede in zijn kwaliteit van consulent, ook nog zichzelf zou toespreken. Daarom werd besloten dat de classis bij deze intree zou worden vertegenwoordigd door ds. J. Los [1899-1985] uit Meerkerk.

(24 februari 1962)

Negatieve ervaringen.

Uit het kerkenraadsverslag van Amsterdam-West vernamen wij: ‘Van het comité voor samenwerking met de hervormde kerk is een voorstel om een gesprek ingekomen. Gezien de tot nog toe negatieve ervaringen zal dit niet op het agendum worden geplaatst’.

(24 februari 1962)

Het resultaat viel niet mee.

de Zandbergkerk te Breda, in 1968 overgegaan naar een ander kerkgenootschap.

In de kerk van Breda zijn tellingen gehouden van het aantal kerkgangers. Blijkens een bericht in de kerkbode valt het resultaat hiervan niet mee. Het percentage van de gemeente dat de morgendienst bezoekt is 47 en de middagsdiensten worden door 27 procent der gemeenteleden bezocht. Daarbij moet evenwel worden aangetekend dat dit percentage ongunstig wordt beïnvloed doordat in het aantal gemeenteleden dat het kaartsysteem bevat, ook ongeveer 70 verpleegsters en 35 cadetten zijn begrepen. Uiteraard kunnen dezen de diensten niet regelmatig bijwonen. Afgezien daarvan is evenwel het kerkbezoek in Breda toch niet om over te roemen, zo lezen wij in de kerkbode: ‘Wat meer getrouwheid ware te wensen. Als wij de cijfers goed bezien, dan blijkt dat onze diensten meer door de broeders dan door de zusters worden bezocht. Wat is daarvan de oorzaak? Worden de zusters der gemeente meer door de huiselijke beslommeringen in beslag genomen? Laat dit eens een onderwerp zijn als het gezin is verenigd rond de huiselijke dis’.

(24 februari 1962)

Zorgen rond de kerkgang.

De kerkeraadsverslaggever van Ooltgensplaat deelde mee: “De kerkgang geeft reden tot zorgen. Zeer velen, die niet gemist hoeven te worden, laten hetzij eenmaal, hetzij tweemaal per zondag verstek gaan. Geconstateerd wordt dat deze gang van zaken allerminst de eere van de naam des Heren bevordert en evenmin een uiting kan worden genoemd van bloeiend geloofsleven, terwijl er tenslotte een miskennen en negeren van het gezag van de Allerhoogste Majesteit in uitkomt”.

De gereformeerde kerk (PKN) aan de Zuid Achterweg in Ooltgensplaat.

“Zoekend naar de oorzaken, wordt allereerst onder ogen gezien of die misschien kunnen liggen in de prediking zoals die onder ons plaats vindt. Hierbij wordt ook de lengte van de kerkdienst besproken”.

“Vervolgens wordt de aandacht gewijd aan historische argumenten: het voorgeslacht, dat ten deze ook niet voor de volle 100% zich gaf aan de eredienst. De opmerking die ook nu nog wel wordt gehoord is, dat het kerkgaan je toch óók niet zalig maken kan. Een verkeerde gedachte is, dat men in de eerste plaats naar het huis des Heren komt om gesticht te worden, in plaats van dat men daar verschijnt om in de eerste plaats God te dienen en te eren. Immers, zo komt méér op de voorgrond wat wíj nodig hebben en waaraan wíj genoeg hebben, dan de vraag, wat de Here toekomt voor al Zijn weldaden jegens ons”.

“Bij de beoordeling van al deze zaken wordt vastgesteld, dat we ons ten deze in een gevaarlijke situatie bevinden. Immers een autoband, halverwege de heuvel staande, rolt nooit omhoog, maar wel naar beneden. En als hij eenmaal aan het rollen is, valt het moeilijk hem tegen te houden. Aangespoord wordt tot grote activiteit ten deze en tot veel gebed om de leiding en de werking van de Heilige Geest in ons leven. Opdat er een keer ten goede moge komen”.

(24 februari 1962)

“Verboden voor de jeugd”.

De Ontmoetingskerk te Middenmeer.

Uit het kerkeraadsverslag van Middenmeer: ‘In verband met verschillende klachten wordt besloten de vier achterste banken in de kerk tot ‘verboden gebied’ voor de jeugd beneden de 17 jaar te verklaren. Ook zal worden verzocht bij het uitgaan van de kerk het in brand steken van tabak, buiten het kerkgebouw te doen plaatsvinden’.

(24 februari 1962)

Snelle groei.

De toenmalige gereformeerde kerk aan de Arnhemsestraatweg te Rheden.

Gelet op de uitbreidingsplannen van de gemeente zal de kerk van Rheden-De Steeg in de classis Arnhem, die momenteel ongeveer 530 zielen telt, in 1970 zo’n 700 tot 750 zielen gaan tellen. Dat is dus een groei van bijna 200 in acht jaar. Daar komt nog bij dat de kerk van Rheden-De Steeg ’s zomers veel gasten moet herbergen. Omdat regeren vooruitzien is, heeft de kerkraad zich hier onlangs uitgebreid mee bezig gehouden. We lazen daarover in het verslag: ‘Al pratend hebben we in ongeveer 20 minuten drie galerijen gebouwd, het orgel achteruit in de muur gedrukt, een nieuw orgel gekocht, de centrale verwarming vernieuwd, de banken door stoelen vervangen, enz. enz.’

(24 februari 1962)

Kerkbouwplannen.

De Magnalia Deikerk in de wijk Nieuwland te Schiedam, werd in 1964 in gebruik genomen. De kerk is inmiddels buiten gebruik.

Hoewel de kerk van Schiedam onlangs de Rijksgoedkeuring heeft ontvangen voor de bouw van een nieuwe kerk in het zogenaamde Nieuwland, zijn er toch nog tal van moeilijkheden te overwinnen alvorens met de bouw kan worden begonnen. Door de prijsstijgingen in de bouwwereld moet de kerk namelijk aanzienlijk meer kosten dan aanvankelijk gepland. Ingrijpende wijzigingen in het bouwplan zouden een belangrijke vertraging en daarmee tot vervallen van de Rijksgoedkeuring tot gevolg hebben gehad, waardoor alles weer op losse schroeven zou zijn komen te staan. Daarom heeft de kerkeraad volstaan met de uitspraak dat ong. fl. 20.000 op het begrote bedrag moet worden bezuinigd. Voor het overige werd door de kerkeraad tot gunning van de nieuwbouw besloten. De kosten van deze kerkbouw zullen nu niet hoger mogen worden dan in totaal fl. 750.000.

(24 februari 1962)

Anderhalve ton in nog geen twee jaar.

Van twee gereformeerde kerken werd één geheel gemaakt Het nieuwe gedeelte links is de Fonteinkerk aan de Robert Kochstraat, die nog steeds als protestantse kerk dienst doet.

Nog ruim twee weken binnen het tijdsbestek van twee jaar heeft ds. H.W. Engelkes [1905-1991] in Amersfoort kans gezien om via stukjes in de kerkbode fl. 150.000 ‘bij elkaar te schrijven’. Dit is een actie via de kerkbode onder de naam ‘Bouwen en sparen’. De oorspronkelijke opzet was dat in vier jaar tijds fl. 300.000 bijeen zou worden gebracht, met het oog op de bouwplannen van de gemeente.
Gezien de resultaten in de eerste helft van deze vierjarige periode, mag dus worden verwacht dat de actie zal slagen. Ds. Engelkes zelf schreef er over: ‘Zo heel veel werk is er niet eens voor verricht. Er zijn wat stukjes geschreven; er is één keer een actie gevoerd; de kwitanties worden regelmatig geïnd en de administratie wordt bijgehouden, en het komt praktisch niet voor, dat iemand om de een of andere reden zijn toezegging niet nakomt. Alles bij elkaar hebben we alle reden om dankbaar te zijn en het nieuwe jaar met vertrouwen in te zien’.

(24 februari 1962)

Eerste verlichte torenkruis in Leiden.

De gereformeerde Petrakerk met torenkruis te Leiden (foto Reliwiki, Andre van Dijk).

Met een druk op de knop heeft de wijkpredikant ds. E. Haverkamp [1928-1987] onlangs het kruis op de toren van de nieuwe Petrakerk in het noorden van Leiden laten aanflitsen. Daarmee werd het eerste verlichte kruis in de sleutelstad in gebruik genomen en dat nog wel op een protestantse kerk! Bij deze gelegenheid betoogde ds. Haverkamp dat, al heeft de kerk geen dominerende plaats meer, haar getuigenis niet verandert en zijn acute actualiteit behoudt. Van de moderne mogelijkheden mogen wij gebruik maken, zo zei hij, waarbij wij hebben te rekenen met het feit dat de mens van deze tijd visueel is ingesteld. Hij hoopte dat dit geschenk ertoe mag bijdragen dat de roepstem duidelijker zal klinken in het donker van deze tijd.

(24 februari 1962)

Van Den Haag naar Schiedam.

In Schiedam heeft de kerkeraad besloten het orgel aan te kopen uit de Oosterkerk te Den Haag-Oost. Het instrument zal te zijner tijd worden geplaatst in de nieuw te bouwen Nieuwlandkerk [de Magnalia Deikerk] in Schiedam. De Oosterkerk van ‘s-Gravenhage-Oost aan de Oranjebuitensingel zal binnen afzienbare tijd worden vervangen door een gloednieuw kerkgebouw, de Triomfatorkerk die verrijst aan de Laan van Nieuw-Oost-Indië. In verband hiermee is deze Oosterkerk verkocht aan de burgerlijke gemeente van Den Haag. Het orgel uit deze kerk, dat dus nu overgaat naar Schiedam, is gebouwd in de jaren 1920 tot 1930 door de fa. Mart. Vermeulen en later gerestaureerd en uitgebreid en in onderhoud geweest bij de fa. W. van Leeuwen te Leiderdorp.

De Magnalia Deikerk te Schiedam (foto: collectie Rijks Universiteit Groningen).

Het orgel heeft 24 stemmen, benevens drie koppelingen en een tremulant, in totaal derhalve 28 registers. Deze registers zijn verdeeld als volgt: Pedaal 5 registers: subbas 16’, violoncel 8’, principaal 8’, octaaf 4’, fagot 16’. Eerste manuaal 11 registers: bourdon 16’, prestant 8’, holpijp 8’, octaaf 4’, roerfluit 4’, octaaf 2’, cornet 5 sterk, violon 8’. quintfluit 2 2/3’, mixtuur 3 sterk, trompet 8’. Tweede manuaal 8 registers: vox celeste 8’, quint 2 2/3’, prestant 4’, woudfluit 2’, bassonhobo 8’. Koppelingen: pedaalkoppel aan manuaal I, pedaalkoppel aan manuaal II, manuaalkoppel.

Voorts een vrije combinatie en vier vaste combinaties, automatisch pianopedaal, generaal crescendo en zweltrede voor manuaal II, dat in de zwelkast is gebouwd. Het systeem is rein-pneumatisch. Bij de wederopbouw wordt het rein-pneumatische systeem veranderd in een elektro-pneumatisch systeem, terwijl de bourdon 16’ op manuaal I wordt vervangen door een zogenaamde kleine mixtuur 3 sterk, terwijl op manuaal II vox celeste 8’ en quint 2 2/3’ wordt opgeschoven tot een terts 1 3/5’ en quint 1 1/3’.

(24 februari 1962)

Vijf maanden met de muziekvereniging.

Het interieur van de gereformeerde Kruiskerk te Marum met het nieuwe orgel (foto: Reliwiki, Andre van Dijk).

Binnen afzienbare tijd zal de kerk van Marum een nieuw orgel in gebruik nemen. Het is de bedoeling dat deze plechtigheid zal plaatsvinden op 22 maart, ter gelegenheid waarvan de bekende organist Feike Asma naar Marum zal komen. Dat houdt tevens in dat op zondag 18 maart de kerkzang voor het laatst zal worden begeleid door de plaatselijke muziekvereniging. Vijf maanden lang heeft deze vereniging de zang in de eredienst begeleid. Uit dankbaarheid daarvoor wordt dan ook op 18 maart een vierde collecte voor deze muziekvereniging gehouden.

(24 februari 1962)

Orgel is versleten.

Het orgel dat tot 1967 in gebruik was (foto: Reliwiki).

Blijkens een mededeling van de Commissie van Beheer aan de kerkenraad van Schipluiden is het orgel in de kerk aldaar versleten. De commissie stelde daarom voor, een nieuw instrument aan te schaffen. De kerkeraad besloot een deskundig advies te verkrijgen en als het daarna nodig blijkt het orgel te vervangen, dan zal daartoe worden overgegaan.

Dit orgel werd in 1967 in de Koningskerk te Schipluiden in gebruik genomen (foto: Reliwiki).

(24 februari 1962)

Een sprookje over de gereformeerden.

In een stukje ‘Wel en wee op de galerij’ onder het nieuws van Leeuwarden-West, lazen we over de jongelui die op de achterste banken van de galerij plegen te zitten: ‘Zij beoefenen onder andere de kunst van houtsnijden en tekenen in en op de banken en de muren. Dat deden de bouwers van de middeleeuwse kathedralen ook, alleen: zij deden het beter en ze werkten niet op zondag. Ook wijden zij zich aan literatuur andersoortig dan die van hun kerkboek (wie klaagt nog dat wij te veel boekjes mee naar de kerk moeten nemen?). Uit hun belangstelling voor foto’s blijkt een grote interesse voor beeldende kunst! Dat de gereformeerden niet openstaan voor de cultuur is dus een sprookje!’

(24 februari 1962)

Tweemaal geen regel meer.

De kerkeraad van ‘s-Gravenhage-Zuid heeft zich beziggehouden met de bezetting van de middagdienst. Geconstateerd moest worden dat het voor vele leden geen regel meer is tweemaal naar de kerk te gaan. Dit euvel, waaruit men een tekort aan gehoorzaamheid en liefde tot de dienst van onze Heer meende te moeten afleiden, zal nu speciaal aandacht ontvangen bij het huisbezoek.

(3 maart 1962)

Kerksluiting opgeschort.

De voormalige gereformeerde Immanuelkerk te Rotterdam-Zuid.

Enige tijd geleden besloot de kerkeraad van Rotterdam-Charlois om de Immanuelkerk voor de eredienst te sluiten, zodra de nieuwe Triomfatorkerk in de wijk Pendrecht in gebruik zou zijn genomen. Tegen dit besluit zijn verschillende bezwaren ingebracht. Daarom heeft de kerkeraad thans de uitvoering ervan opgeschort. Hoewel de Triomfatorkerk nu in gebruik is, zullen de twee diensten per zondag in de Immanuelkerk voorlopig nog gehandhaafd blijven. Daarbij zullen dan kerkgangerstellingen worden gehouden, waarna de kerkeraad de zaak opnieuw zal bezien.

(3 maart 1962)