Dienst in Dordtse Wilhelminakerk rond verzetsstrijder Alblas

Waar Dordrecht op verschillende plekken spreekt over ‘Vier zonen van Dordt’, voelde men vanuit de Wilhelminakerk veel aanleiding om tijdens een kerkdienst op zondag 29 april 2018 over een van hen, verzetsman en geheim agent Aart Hendrik Alblas, te spreken in het kader van het thema ‘gewone buitengewone keuzes voor het leven’.

De monumentale, voormalig gereformeerde, nu protestantse Wilhelminakerk te Dordrecht.

Christelijk geloof en de band met de Kerk – en met de voormalig gereformeerde, nu protestantse, Wilhelminakerk in Dordrecht – waren voor Aart deel van de kracht om met toewijding te kiezen voor het goede. Zelfs wanneer dat grote gevolgen kon hebben voor je leven. Hij was nog maar 25 jaar toen hij in concentratiekamp Mauthausen werd vermoord.

De dienst in de Wilhelminakerk.

Tijdens de dienst in de Wilhelminakerk – die onder leiding stond van ds. Michiel de Zeeuw – werden (door familie aangereikte) foto’s getoond van een gewoon leven in Dordrecht dat uitmondde in buitengewone omstandigheden (‘marconist van Oranje’) en levenskeuzes (de meest risicovolle kanten van het verzet). Keuzes die grote offers vroegen en diep verdriet meebrachten.  Historicus Peter Dillingh gaf daarvan tijdens de dienst een indringend voorbeeld.

Een twintigtal familieleden vanuit de familie Alblas was tijdens de dienst in de Wilhelminakerk aanwezig. Mevrouw Jos Stegeman-Alblas, de enige nog levende zus van Aart Alblas, kon vanwege ziekte helaas niet aanwezig zijn. Psalm 43 (“Doe mij recht, o God! en twist Gij mijn twistzaak”) werd gelezen uit het zakbijbeltje van Aart. Diens verloofde Pum schonk het bijbeltje aan Hans Berrevoets, als een dankbare reactie op zijn artikelen over Aart.

In de hal van de kerk stonden bloemen bij de gedenkplaat voor de gevallenen. Op de liturgische tafel stond een gehavend kruis, werk van keramiste Gerda Vroon, geïnspireerd op een metershoog kruis dat ze in Mauthausen zag. “Een weergave van het geweld en de beschadigingen die zijn toegebracht in de bezettingsjaren, maar tegelijk schemert ook een gestalte van Christus door. Nabij in het lijden”.

In de dienst werd gelezen uit Genesis 6: 5-22 over een buitengewone opdracht: “Bouw een boot op het land; durf te denken aan toekomst door de crisis heen. Opdracht aan een mens die God troost door zijn trouw”.

* Historicus Peter Dillingh schreef over verzetsstrijder Aart Alblas in ‘Kerk op Dordt’ het volgende:

Agent Klaas.

In 1977 verscheen het boek Englandspiel: spionagetragedie in bezet Nederland 1942-1944. De schrijver, Jelte Rep, was documentairemaker en scenarioschrijver voor de NCRV. Het Englandspiel was een Duitse operatie, waarbij tientallen Nederlandse geheim agenten gevangengenomen werden. De Duitsers gebruikten de codes van deze agenten om valse informatie naar Engeland te sturen. De NCRV wilde er een dramaserie over maken.

Aart Hendrik Alblas (1918-1944). Foto: familie Alblas.

Englandspiel is dan ook filmisch geschreven. Een van de scènes speelt op het Dordtse Vrieseplein, zondagmiddag 6 juli 1941. De personages zijn Aart Alblas en Jan Idema. Jan Idema (1908-1998), een gereformeerde domineeszoon, was kandidaat-notaris en woonde op kamers bij fotograaf Beerman.

Aart Alblas (1918-1944) was opgegroeid in de Prinsenstraat. In maart 1941 was hij met een raceboot overgestoken naar Engeland. Hij wilde bij de marine, maar koningin Wilhelmina haalde hem over om een geheime opdracht uit te voeren. Op zaterdag 5 juli 1941 werd hij met zendapparatuur gedropt bij Nieuweschans. Die zondag reisde hij per trein naar Dordrecht, waar hij kon overnachten bij Jan Idema. Die vertelde hij over zijn missie.

“Het werd even pijnlijk stil in de kamer. Alleen het tikken van de klok was te horen. Het liep tegen vijven, tijd voor de Dordtenaren om weer ter kerke te gaan. Alblas stond op en liep naar de vitrages. Idema begreep waarnaar Alblas wilde kijken: zijn vader en moeder, zijn broer en zijn zusters, als die over het Vrieseplein naar de Wilhelminakerk liepen. Na een paar minuten kwam Alblas met een paar natte wangen terug. Hij had ze gezien. Maar ze mochten niet weten dat hij terug was, hoe graag hij hen ook had ingelicht!”

Aart Alblas deed het werk van agent en telegrafist en verzorgde geruime tijd de verbinding met Engeland, waarbij hij waardevolle militaire en soms ook politieke inlichtingen doorgaf. Hij onderhield ook verbindingen voor Erik Hazelhoff Roelfzema, de ‘soldaat van Oranje’. Op 16 juli 1942 werd hij gearresteerd. In april 1944 werd hij overgebracht naar concentratiekamp Mauthausen. Daar werd hij op 6 september 1944 gefusilleerd.

(Met dank aan de heer P.F. Dillingh te Drodrecht.)