Inleiding.

In het nu volgende verhaal een beknopt overzicht van het evangelisatiewerk dat door de Gereformeerde Kerk te Zuidlaren werd verricht met steun van de Particuliere Synode Drenthe.

De leden werden toen ingedeeld bij de Gereformeerde Kerken te Kielwindeweer en Vries. In 1898 werd de Kerk echter opnieuw geïnstitueerd, vooral mogelijk gemaakt door de komst van de psychiatrische inrichting ‘Dennenoord’, waar veel gereformeerden werkzaam waren.

De jaren voor de oorlog.

Al snel werd in Zuidlaren zondagsschool gehouden. Dat gebeurde in een schuur van br. Odolphy (een voormalig slachthuis aan de Telefoonstraat). Deze zondagsschool telde in 1912 meer dan honderd leerlingen en ze groeide nog steeds. Ongeveer een kwart van de kinderen was van gereformeerden huize (maar driekwart dus niet!). De schuur van Odolphy moest gehuurd worden; de Particuliere Synode van de Gereformeerde Kerken in de provincie Drenthe kende aan de kerk van Zuidlaren met enige regelmaat fl. 10 huurvergoeding toe en betaalde in 1911 ook fl. 20 voor de aankoop van banken om in de schuur te plaatsen. In de schuur werden ’s avonds ook Bijbellezingen gehouden.  Het personeel van de psychiatrische inrichting ‘Dennenoord’ verleende daaraan medewerking. In 1916 werd gemeld: ‘Door de nabijheid der ‘Stichting Dennenoord’ heeft men hier over werkkrachten te beschikken als bijna nergens elders en hiervan weet men ook wel gebruik te maken’.

In 1923 werd meegedeeld dat ‘op de zondagsschool [nog steeds] zestig leerlingen zijn van ouders die buiten onze kerkelijke gemeenschap leven’. Zo nodig werd huisbezoek gedaan. Er was in die tijd ook een ‘jongemeisjesvereeniging’ die door een dertigtal meisjes bezocht werd. Verder werd jaarlijks een ‘gemeentesamenkomst’ gehouden die in het teken stond van de evangelisatiearbeid (de kerkelijke gemeente werd dan op de hoogte gesteld van de verrichte evangelisatiewerkzaamheden). Bovendien werden geregeld tweehonderdvijftig exemplaren van het evangelisatieblad ‘De Kandelaar’ verspreid, evenals een twintigtal bijbels en een groot aantal scheurkalenders met Bijbelteksten en evangelisatorische traktaten.  Ook zette men in 1923 een ‘volksbibliotheek’ op, een ‘flinke’ zelfs, die vooral in de wintermaanden zorgde voor uitlening van goede lectuur.

In de jaren ‘30 werden door de evangelisatiecommissie van Zuidlaren zgn. ’tent- of openluchtsamenkomsten’ gehouden en tijdens de kermis werden traktaten verspreid, ‘wat soms aangename herinneringen nalaat’ door de gelegde contacten met buitenkerkelijken. Ook werd echter opgemerkt dat men in Zuidlaren bij het evangeliseren tegenwerking ondervond van ‘kerkelijk moderne zijde’ (c.q. van de hervormde kerk). Verder werden in de jaren ’30 bijeenkomsten georganiseerd met ruim tachtig kinderen van woonwagenbewoners (in de jaren ’50 werd dat woonwagenwerk nog steeds uitgevoerd). Daartoe ging een groep gemeenteleden, na gebed in het ‘Protestants Christelijk Militair Tehuis’, twee aan twee de woonwagens langs die tijdens de Zuidlaardermarkt een plaatsje op de Ekkelkamp hadden gevonden.

Na de oorlog.

Na de oorlog werd door de classis Assen bij de Particuliere Synode Drenthe financiële ondersteuning gevraagd voor de benoeming van twee evangelistes, die gedurende een heel jaar voor de kerken van Zuidlaren, Gasselternijveen en Een in Annen-Gieten en in Norg zouden gaan werken. ‘Vroeger was er alleen gedurende de zomer hulp van zgn. ‘Gozisten’.  (De ‘GOZE’ was de ‘Gereformeerde Opleiding voor Zending en Evangelisatie’). In december 1954 werd door de Kerk te Zuidlaren in Annen een evangelisatielokaal geopend, ‘De Kandelaar’ genaamd. Behalve de evangeliste – die in Gieten en Annen werkte – was in Annen aan het eind van de jaren ’50 ook de heer Noordhoff enige tijd werkzaam.

Het evangelisatiewerk breidt uit.

Van 1950 tot 1975 was dr. O.C. Broek Roelofs (1910-2005) gereformeerd predikant te Zuidlaren. Onder zijn leiding werd het evangelisatiewerk sterk bevorderd. Evangelisatiesamenkomsten werden belegd op de kampeerterreinen rondom Zuidlaren. En in de wijk Schuilingsoord werd jeugdwerk opgezet. Deze clubs werden aanvankelijk gehouden in het café te Schuilingsoord.

In 1959 werd Kandidaat G. Gommer (1933-1983) benoemd die hulpdiensten in de evangelisatie verrichtte. Ook de Gereformeerde Kerk te Gasselternijveen kreeg in diezelfde tijd een eigen evangeliste; beide Kerken werkten nu elk zelfstandig op dit gebied. De financiële ondersteuning die Zuidlaren in die tijd via de particuliere synode ontving bedroeg fl. 800, terwijl de classis voor dat werk fl. 1.200 toekende. Kandidaat Gommer werd opgevolgd door kandidaat J.D.A. de Zwart (*1935) die ook hulpdiensten in de evangelisatie verrichtte, tót de komst van de tweede predikant van Zuidlaren, ds. A. Riddersma (1928-1983), die daar van 1962 tot 1967 stond. Overigens was daar sinds het midden van de jaren ’50 ook mevrouw Van Woerden werkzaam, ‘de volijverige evangeliste van de Kerk te Hoogeveen, die ook in Zuidlaren tien jaren lang in de recreatie leiding gaf aan evangeliserend werk onder vakantiegangers’.

Recreatiewerk.

Aan het eind van de jaren ’60 breidde vooral het recreatiewerk van de Kerk te Zuidlaren zich zeer sterk uit. In 1971 vroeg men extra steun bij de provinciale deputaten omdat ‘nu driemaal zoveel gaat gebeuren als in 1968’. De Particuliere Synode zegde daarvoor fl. 1.500 toe. Ook de jaren daarna bleef het recreatiewerk zich uitbreiden. Halverwege de jaren ’70 werd door de synode echter geen financiële hulp meer gegeven voor de plaatselijke evangelisatie, omdat men van mening was dat de Kerk te Zuidlaren met haar 1.800 leden de benodigde gelden best zélf kon opbrengen. Wel werd er ook interkerkelijk recreatiewerk gedaan; daarvoor werd door de synode jarenlang fl. 1.000 toegekend.

Ontmoetingsbijeenkomsten in een nieuwe wijk.

Het laatste dat we uit het archief van de Particuliere Synode over het werk te Zuidlaren vernamen was het jaarverslag over 1986-1987, opgesteld door de kerkelijk werker, mevr. R. Kikkert: “In Zuidlaren is in een nieuwbouwwijk gelegenheid geboden elkaar te ontmoeten. Steeds weer blijkt, dat er vooral voor mensen met kleine kinderen weinig mogelijkheden zijn om anderen te leren kennen en dus contacten te leggen in de buurt. Een werkgroepje van mensen uit de wijk, bestaande uit leden van de Hervormde Gemeente, de Rooms-Katholieke parochie en de Gereformeerde Kerk, heeft zorg gedragen voor de voorbereiding en uitvoering van een en ander”.

“Eerst werd huis-aan-huis een brief bezorgd waarin de buurtbewoners uitgenodigd werden voor een ontmoetingsavond. Na een week werden de reacties opgehaald en geïnventariseerd. Er bleek veel animo te zijn, wat ook uitkwam tijdens de avond zélf: er was veel belangstelling en een goede sfeer. Ontmoeting stond centraal, maar aangezien bij de uitnodiging was vermeld dat het was georganiseerd door de plaatselijke kerken, kwam het gesprek ook op de kerken. Er werd gezegd: ‘Wat goed dat de kerken dit doen’. Over het evangelie werd dan wel niet met zoveel woorden gesproken, maar aan (een andere) beeldvorming van de kerk werd wél gedaan”.

“Naar aanleiding van de vraag of er nog bepaalde wensen waren ten aanzien van de wijk werd de suggestie gedaan om koffieochtenden te organiseren. Zo gezegd zo gedaan. Gedurende een aantal maanden werd een ochtend in de week de mogelijkheid geboden om bij elkaar te komen, moeders mét hun jonge kinderen. Toen de contacten waren gelegd, werd er mee gestopt. Al met al een activiteit die velen als zinvol hebben ervaren”.

In het seizoen 1989-1990 gaf mevrouw Kikkert in Zuidlaren een cursus ‘Geloven met het hart’.

Bronnen:

Archief Particuliere Synode der Gereformeerde Kerken in de provincie Drenthe. Drents Archief, Assen.

I. Bos .e.a., 100 jaar Gereformeerde Kerk Zuidlaren. 1898-1998. Jubileumnummer. Zuidlaren, 1989

D. Drenth, 50-jarige herdenking van de Gereformeerde Kerk te Zuidlaren op Maandag 22 februari 1948. 1898-1948. Zuidlaren, 1948

F. Harleman. De Gereformeerde Kerk in Zuidlaren. In: De Zeven Brinken, jrg. 18 nr. 2. Zuidlaren, 2011

G.J. Kok, ‘Vaak was het ploegen op rotsen’. De evangelisatiearbeid van de Particuliere Synode Drenthe van de Gereformeerde Kerken in Nederland (1893-1993). Groningen, 2013

© 2017. GereformeerdeKerken.info