De Gereformeerde Kerk te Sittard | Website gewijd aan de landelijke en regionale geschiedenis van de Gereformeerde Kerken in Nederland (GKN) 1834-2004.

De Gereformeerde Kerk te Sittard werd op 2 mei 1956 geïnstitueerd.

Inleiding.

Langzamerhand waren in de provincie Limburg achtereenvolgens enkele Gereformeerde Kerken geïnstitueerd. De eerste was die van Venlo, geïnstitueerd op 8 maart 1911 (we komen binnenkort uitvoerig terug op de geschiedenis van die kerk). Vervolgens werd op 28 februari 1915 in Heerlen de Gereformeerde Kerk gesticht, gevolgd door die van Treebeek op 26 oktober 1919. Op 2 november 1919 kwam in Maastricht de Gereformeerde Kerk tot openbaring en op 3 december 1920 gebeurde hetzelfde te Roermond. Tenslotte werd in Geleen op 21 februari 1930 de Gereformeerde Kerk geïnstitueerd; deze kerk heette aanvankelijk Gereformeerde Kerk te Lutterade; die naam werd in 1958 veranderd in Geleen.

In 1921 kwam bij de kerkenraad van Treebeek het verzoek binnen om ook in Lutterade kerkdiensten te mogen houden. Dat werd toegestaan. De diensten van die kleine groep Treebeekse gemeenteleden in Lutterade werden ook door ‘vele‘ gereformeerden uit Sittard bezocht, wat ook na de instituering van de kerk te Lutterade in 1930 het geval bleef.

Eigen kerkdiensten.

De toenmalige gereformeerde kerk aan de Tunnelstraat te Lutterade.

Namens de groeiende groep gereformeerden te Sittard werd in 1943 aan de kerkenraad van Lutterade gevraagd of ook in Sittard kerkdiensten gehouden mochten worden. De behoorlijke afstand tussen Lutterade en Sittard was een probleem, zeker in de oorlog, toen de verbindingen tussen de plaatsen moeilijkheden gaven. De kerkenraad van Lutterade wilde aanvankelijk geen toestemming geven.

Na de oorlog, in 1951, vroeg de wijk Sittard nogmaals aan de kerkenraad van Lutterade om een eigen kerkgebouw. De kerkenraad besloot toen een bouwfonds in te stellen voor de aankoop van grond en de bouw van een eigen kerk. Twee jaar later kon van de gemeente Sittard een stuk grond van 12 are aangekocht worden voor fl. 1.551. Het lag aan de Mgr. Vranckenstraat.

Een eigen wijkraad.

Een belangrijke gemeentevergadering werd in hotel ‘Pelikaan’ gehouden.

De kerkenraad van Lutterade liet het daar niet bij, maar benoemde een heuse ‘wijkraad Sittard’, waarin twee ouderlingen en een diaken uit Sittard zitting namen. Toen men door de contacten met de commissie die het bouwfonds beheerde, in de gaten kreeg dat er zo langzamerhand geld genoeg was om actie te ondernemen, riep de wijkraad een vergadering bijeen van Sittardse wijkleden. Die bijeenkomst werd op 21 juni 1955 gehouden in Hotel Pelikaan aan de Markt.

Een eigen kerkgebouw.

De hulpkerk die uit Hilversum kwam en van 1956 tot de verwoesting in 1963 in Sittard als gereformeerde kerk dienst gedaan heeft.

Meegedeeld werd dat de Gereformeerde Kerk te Hilversum bezig was met de bouw van de Westerkerk aan de Frederik van Eedenlaan. Gedurende de bouw van die kerk stond daar een nood- of hulpkerk, ook Westerkerk genoemd, die – bij het gereedkomen van de nieuwbouw – overcompleet was en in de verkoop gedaan werd. Het was een in 1939 gebouwde mooie, behoorlijk grote noodkerk mét een torentje. Het orgel was bij de koop inbegrepen (Deze noodkerk was in 1939 ook gebruikt als hulpkerk tijdens de bouw van de Noorderkerk te Hilversum – de noodkerk werd toen ook Noorderkerk genoemd).

Een commissie werd benoemd om de bedoelde kerk te Hilversum voor fl. 17.000 te kopen, te demonteren en naar Sittard te vervoeren om daar weer opgebouwd te worden. De waarde van het orgel zat bij de prijs in; deskundigen meenden dat het instrument rond de fl. 8.000 waard was. Tijdens de vergadering in de ‘Pelikaan’ werd ook in principe afgesproken in Sittard een zelfstandige Gereformeerde Kerk te institueren. De afbraak van kerk en orgel, en de opbouw ervan in Sittard kostte al met al ongeveer fl. 60.000. De voor de kleine groep gereformeerden in Sittard zware financiële lasten werden aanmerkelijk verlicht doordat de burgerlijke gemeente een subsidie van fl. 10.000 verstrekte. Bovendien werd door een anonieme firma de hele elektrische installatie geschonken. Ook de Staatsmijnen lieten zich opnieuw niet onbetuigd en schonken een aanzienlijke gift. Bij het Beambtenfonds van de Staatsmijnen kon tegen een voordelig tarief een lening worden afgesloten.

Geïnstitueerd en een eigen predikant.

Onder leiding van ds. D.A. Vogel (1906-1985) van Geleen werd de Gereformeerde Kerk te Sittard geïnstitueerd.

De klus was echter nog niet geklaard. Het kerkgebouw stond er dan wel, maar de Gereformeerde Kerk moest nog geïnstitueerd worden! De eerste stap was de verkiezing van twee ouderlingen en een diaken. Dat gebeurde op 18 april 1956 tijdens een gemeentevergadering. De zittende ambtsdragers van de ‘wijkraad Sittard’ werden ook nu gekozen. Op 2 mei 1956 werden zij in het ambt bevestigd in een kerkdienst onder leiding van ds. D.A. Vogel (1906-1985) van Geleen. Hij preekte naar aanleiding van de tekst uit Hebreeën 13 vers 14: ‘Want wij hebben hier geen blijvende stad, maar wij zoeken de toekomstige’. In dezelfde dienst werd het kerkgebouw ook officieel in gebruik genomen. Het aantal leden van de pas geïnstitueerde kerk bedroeg in totaal bijna 200.

Ds. Th. Rienks (1916-2009), van 1957 tot 1967 de eerste gereformeerde predikant te Sittard

De Gereformeerde Kerk te Sittard ging vervolgens op zoek naar haar eerste predikant, die gevonden werd in de persoon van ds. Th. Rienks (1916-2009) van Schoondijke. Op 3 februari 1957 werd hij in het ambt bevestigd. De predikant bleef tot 23 april 1967 aan deze kerk verbonden.

De kerk door brand verwoest. Een nieuwe kerk.

Tijdens zijn ambtsperiode trof de kerk van Sittard een zware slag. Op 2 augustus 1963 brandde de kerk tot de grond toe af. De kerkdiensten werden in het vervolg gehouden in het ‘Baandert Project’, op de hoek van de Broeksittarderweg met de Burgemeester Schmitzstraat. De gereformeerden van Sittard gingen echter niet bij de pakken neerzitten en bouwden op dezelfde plaats als waar de houten kerk gestaan had een nieuwe kerk, Johanneskerk genaamd, ontworpen door architect Meischke uit Rotterdam. De nieuwe kerk werd op 27 mei 1966 in gebruik genomen.

De Johanneskerk in Sittard werd op 27 mei 1966 in gebruik genomen.

‘Samen op Weg’.

Vanaf 1970 bestonden in Sittard min of meer succesvolle contacten tussen de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente over samenwerking. In 1991 keurden beide kerkenraden een stappenplan goed met als doel in vijf jaar tijd te komen tot een federatie. Hoewel enige vertraging optrad kwam de federatie tussen beide kerken op 1 januari 1998 tot stand. Sinds de landelijke fusie tussen de Gereformeerde Kerken in Nederland, de Nederlandse Hervormde Kerk en de Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden tot Protestantse kerk in Nederland, in 2004, behoort de gemeente te Sittard tot de Protestantse Kerk in Nederland.

Een deel van het interieur van de Johanneskerk.

Na ds. Rienks dienden tot de federatie in 1998 achtereenvolgens de volgende gereformeerde predikanten de kerk van Sittard: R. Molemaker (van 19 januari 1969 tot 8 juni 1975), G.H. van der Bom (van 25 april 1976 tot 20 juni 1982), mw. S.H.C. Klaver (van 8 mei 1983 tot 7 januari 1990) en F. Borger (van 14 februari 1993 tot 31 december 1997). Laatstgenoemde was ook na de federatie met de Hervormde Gemeente nog tot 28 maart 1999 aan de kerk te Sittard verbonden.

De voormalig gereformeerde Johanneskerk doet nog steeds dienst als (enige) kerkgebouw van de Protestantse Gemeente Sittard-Grevenbicht.

De ledentallen van de Gereformeerde Kerk te Sittard.

Bronnen onder meer:

G. van Hoeven, De Zeven Gemeenten. Beknopte Geschiedenis van de Gereformeerde Kerken in Limburg. Maastricht, 1963

T.L. Korporaal, Na Duisternis Licht. Protestanten in Zuid Limburg op weg naar 2000. Eindhoven, 1994