Enkele weken geleden is de sloop van de gereformeerde kerk in het Drentse Emmer-Compascuüm voltooid.

De kerk aan het Hoofdkanaal Westzijde 9 stond al sinds 2009 leeg. Sindsdien viel het gebouw ten prooi aan verloedering, vernielingen en brandstichting. Zo werd in augustus 2014 gevreesd voor een herhaling van een tweetal aangestoken branden die in januari en juli 2010 in enkele leegstaande gebouwen in het dorp hadden gewoed. Op 23 januari 2010 ging na eerdere mislukte pogingen een voormalig café-restaurant in vlammen op, in juli gevolgd door het er naast staande slooppand. In 2014 werden beide panden na een noodbevel van de burgemeester uiteindelijk gesloopt.

Bewoners van het dorp verlangden in december 2014 ten aanzien van de voormalige gereformeerde kerk dat ‘de bouwval snel wordt gesloopt of dichtgespijkerd’. Ramen waren namelijk ingegooid en begin juli 2014 was er zelfs een gasalarm, omdat de gaskraan in het gebouw was opengedraaid. Omdat buren al dagenlang een gaslucht roken werd de politie gewaarschuwd en werd de gasleiding in de kerk afgesloten. Buurtbewoner Thole zou contact opnemen met de gemeente Emmen omdat men voor een derde brand vreesde.

Eindelijk sloop.

Het zou echter nog even duren voor aan de verlangens van de dorpsbewoners werd tegemoet gekomen. In december 2016 werd uiteindelijk begonnen met de sloop van de voormalige gereformeerde kerk. De kerkklok, het torentje en het dak waren het eerst aan de beurt. Op dinsdag 20 december 2016 werd de sloop echter stopgezet, omdat asbest was gevonden. Een speciaal bedrijf moest een en ander verwijderen. Tijdens het stilliggen van de sloop was het op 4 januari 2017 weer raak: in de kerk woedde een brand. De brandweer was snel ter plaatse  en had het vuur snel onder controle. Men vermoedde dat er sprake was van brandstichting.

Kort na de brand werd de sloop van de kerk in januari 2017 weer hervat. De werkzaamheden werden begin februari 2017 dus voltooid. De uit de kerktoren verwijderde klok krijgt overigens een bestemming  op de lokale begraafplaats.

Ingebruikneming.

In 1956 en 1957 werd de gereformeerde kerk van Emmer-Compascuüm flink gerestaureerd. Met de bouw van de kerk was oorspronkelijk in 1900 begonnen, nadat zes jaar eerder de Vereniging Gereformeerd Kerkelijk Leven te Emmer-Compascuüm was opgericht. De bouw van de kerk was deels het werk van vrijwilligers, want de fundamenten werden door gemeenteleden uitgegraven, die bij toerbeurt enkele dagen kwamen werken. In de herfst van 1901 werd de kerk in gebruik genomen. Drie jaar later werd de pastorie er naast gebouwd.  In 1918 werd voor fl. 2.500 voor het eerst een orgel  in de kerk geplaatst.

Na verloop van jaren bleek echter dat de kerk bouwvallig werd en minder geschikt voor de eisen die er aan gesteld mochten worden. Vandaar dat in de tweede helft van de jaren ’50 van de vorige eeuw de kerk grotendeels gesloopt, maar in feite’ gerestaureerd’ werd, een karwei dat enkele maanden in beslag nam.

Het Nieuwsblad van het Noorden rapporteerde op 2 maart 1957 over de ingebruikneming het volgende:

“In een bijzondere dienst nam gisteravond de Geref. Kerk te Emmer-Compascuüm het in enige maanden geheel gerestaureerde kerkgebouw opnieuw in gebruik. Voor deze dienst, waarin de plaatselijke predikant ds. W. v.d. Zwaan voorging, bestond niet alleen een grote belangstelling van de zijde der leden doch ook van de zijde der zusterkerken en de Ned. Herv. Gemeente”

“In zijn toespraak bracht ds. W. v.d. Zwaan namens de Geref. Kerk grote dank aan de Ned. Herv. Gemeente voor de ontvangen gastvrijheid in hun kerkgebouw, waar tijdens de verbouwing de diensten werden gehouden. ‘Ondanks uw gastvrijheid en bijzondere medewerking, moet u het ons niet kwalijk nemen, dat wij blij zijn weer thuis te zijn’, aldus ds. Van der Zwaan.”

“De predikant (…) bracht vervolgens grote dank aan de leden voor hun offervaardigheid, waardoor de verbouwing mogelijk werd. Hoewel wij enige tegenslagen moesten incasseren bezitten wij thans een kerkgebouw dat de toets der kritiek kan doorstaan, een gebouw waarop wij trots mogen zijn en waarin zo God wil, veel zegenrijk werk mag worden verricht en het Woord Gods mag worden gepredikt”.

“Verschillende sprekers voerden verder nog het woord. Men sprak gedurende de bijzondere dienst over ‘het gerestaureerde kerkgebouw’, doch beter kan men spreken van ‘een nieuw kerkgebouw’. Via grote ramen straalt het licht naar binnen. Frisse kleuren sieren het gebouw van binnen. De kansel met daarboven het kruis is stijlvol. Het orgel bevindt zich thans achter in het gebouw. Zoals gewoonlijk bij deze gelegenheden ontving ook de kerk een aantal cadeaus van de aan de kerk verbonden verenigingen. Bijzonder was dat van de jongensclub Samuel die uit de opbrengst van oud papier de verlichting in de kerk aanbood”.

‘Samen-op-Weg’.

In 1985 werd een intentieverklaring getekend door de kerkenraden van de Gereformeerde Kerk en de Hervormde Gemeente om te gaan samenwerken. ‘Dit ging met ups en downs’. In 1994 vierde de Gereformeerde Kerk het 100-jarig bestaan. Na – later – een tijdlang om en om diensten te hebben gehouden in de hervormde en de gereformeerde kerk, werd in 2009 de Protestantse Gemeente gevormd en werden de kerkdiensten in het vervolg gehouden in het vernieuwde, voormalig hervormde, kerkgebouw aan de Runde.