v/m Gereformeerde ‘Grote Kerk’ Halfweg wordt gesloopt

De gereformeerde Grote Kerk aan de Amsterdamsestraatweg 18 te Halfweg wordt op korte termijn gesloopt. De gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude gaf een sloopvergunning af. De voormalige gereformeerde kerk is verkocht aan een aannemer te Badhoevedorp.
De 'Grote Kerk' van Halfweg (1919-2011).
De ‘Grote Kerk’ van Halfweg (1919-2011).

Op de plaats van de kerk wordt een vierentwintigtal appartementen gebouwd. De opbrengst van de Grote Kerk is gebruikt om de (van oorsprong hervormde) Kleine Kerk, ook te Halfweg, te vergroten en te restaureren. De renovatie vond plaats tussen 2009 en 2011; omdat een en ander uit de opbrengst van de verkoop van de Grote Kerk betaald moest worden, ontstond vertraging in de restauratie.
De Gereformeerde Kerk van Halfweg-Zwanenburg en de Hervormde Gemeente van Houtrijk en Polanen vormen sinds enkele jaren de Protestantse Gemeente te Halfweg-Zwanenburg, met één predikantsplaats. De kerkdiensten worden op zondag door ongeveer 125 personen bezocht. De Grote Kerk, met oorspronkelijk 650 zitplaatsen was daarvoor te groot. En twee kerken open houden was voor de kleine gemeente geen optie. De laatste kerkdienst in de Grote Kerk werd gehouden op 13 maart 2011.
Het interieur van de 'Grote Kerk' (foto: Reliwiki, JvN).
Het interieur van de ‘Grote Kerk’ (foto: Reliwiki, JvN).

De kerkbouw.

Een bijzonderheid aan deze kerk is, dat zij ontworpen werd door de zeer bekende gereformeerde kerkarchitect Tjeerd Kuipers. De kerk werd in 1919 in gebruik genomen, nadat jarenlang gekerkt was in twee noodkerken. Vanaf de instituering in 1881 tot 1890 kerkte de gemeente in een houten noodgebouw, waarna een kleine stenen kerk werd gebouwd, waar 300 mensen een plaats konden vinden. Door de groei van Zwanenburg werd deze kerk echter al snel te klein, zodat besloten werd de ‘Grote Kerk’ te bouwen.

 De kerk is overeenkomstig de denkbeelden van dr. Abraham Kuyper gebouwd, die hij in zijn boek Onze Eeredienst (Kampen, 1911) ontvouwde. Een van de kenmerken daarvan was dat de zitplaatsen in waaiervorm rond de preekstoel gesitueerd werden.

Het orgel werd boven de preekstoel, tegen de achterwand geplaatst. Bijzonder is ook de zoldering van het kerkgebouw. De toren werd overigens pas in 1928/29 aan de kerk toegevoegd.
De zoldering van de Grote Kerk (foto: Reliwiki, JvN).
De zoldering van de Grote Kerk (foto: Reliwiki, JvN).

Kritiek.

Er was overigens kritiek op de sloopplannen. Omdat de Grote Kerk een voor Halfweg beeldbepalend gebouw is, vond men dat getracht moest worden het gebouw op de gemeentelijke monumentenlijst te plaatsen om zo de sloop te voorkomen. Het verzoek werd echter afgewezen en de sloopvergunning verleend.
Aanvankelijk was het de bedoeling een groot appartementengebouw op de plaats van de gesloopte kerk te bouwen, maar door de economische crisis was dat plan achteraf niet  haalbaar. In 2014 werd een aangepast plan aangeboden, waarin een kleiner complex werd gepresenteerd, overigens met behoud van de kerktoren.
De protestantse 'Kleine Kerk'.
De protestantse ‘Kleine Kerk’.
De 870 kg. zware kerkklok van de Grote Kerk werd in maart 2011 in een 8 meter hoge klokkenstoel op de begraafplaats gehangen, speciaal voor deze gelegenheid gebouwd. Bovendien werd in juni 2014 de windhaan van de kerktoren op de klokkenstoel geplaatst.